Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2011

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΦΗΓΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΒΙΖΥΗΝΟΥ ΣΤΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ ΒΙΖΥΗΝΟΥ
ΣΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ «ΤΟ ΑΜΑΡΤΗΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΡΟΣ ΜΟΥ»

ΑΡΕΤΕΣ ΤΗΣ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑΣ

 Μυθιστορηματική πλαστικότητα των χαρακτήρων.
 Δραματικές συγκρούσεις.
 Δομή άρτια.
 Έξοχη πλοκή: «ποιητική της πλάνης» - «πρόωρες ενδείξεις», νύξεις για το αίνιγμα του τίτλου.
 Διείσδυση στην ψυχή των ηρώων.
 Θαυμαστές για το μέτρο τους, κορυφώσεις.
 Λεπτή συγκίνηση και ανθρωπιά → ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας διήγησης.

ΕΠΙΡΡΟΕΣ

 Ηθογραφία / Λαογραφία: Επίδραση της γενέθλιας θρακικής υπαίθρου → θρακικό ιδίωμα στους διαλόγους, πιστή περιγραφή ηθών / εθίμων, αντιλήψεων.
 Λόγιο – φαναριώτικο στοιχείο: Λόγια γλώσσα, έντονη θρησκευτικότητα.
 Ευρωπαϊκή παιδεία: Αληθοφάνεια χαρακτήρων, φιλοσοφικές προεκτάσεις.
 Επιστήμη της ψυχολογίας: Ψυχογράφηση χαρακτήρων, δραματικές εσωτερικές συγκρούσεις → το παιχνίδι της «ενοχής» και της «λύτρωσης».

ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ

 Ως προς την αφήγηση: • πρωτοπρόσωπη αφήγηση
• εσωτερική εστίαση
• ομοδιηγητικός -/ αυτοδιηγητικός αφηγητής
 Ως προς το περιεχόμενο: • Το κτητικό «μου» στον τίτλο
• τον ομώνυμο συγγραφέα - ποιητή
• τα ονόματα των υπόλοιπων μελών της οικογένειας
• το στοιχείο της θρησκευτικότητας
• οικογενειακές μνήμες και προσωπικά βιώματα (π.χ. γνωριμία με τον Πατριάρχη, ταξίδια στην Πόλη, υιοθεσίες κοριτσιών κ.λπ.).

ΘΕΑΤΡΙΚΟΤΗΤΑ

 Χρήση της σκηνικής μεθόδου για την παρουσίαση της δράσης → ροπή της αφήγησης σε μίμηση.
 Χρήση του διαλόγου.
 Εναλλαγή σκηνών και επεισοδίων.
 Εναλλαγή χώρων σαν τα σκηνικά του θεάτρου.
 Ύπαρξη δομικών ενοτήτων με σχετική αυτοτέλεια, όπως οι πράξεις στο θεατρικό έργο.
 Συμμετοχή πολλών προσώπων (πρωταγωνιστές, δευτεραγωνιστές, βουβά πρόσωπα).


ΝΑΤΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΗΘΟΓΡΑΦΙΑ

ΟΡΙΣΜΟΙ

α. Ο Νατουραλισμός είναι το κορύφωμα του ρεαλισμού, που όπως κι αυτός ασκεί κριτική στην κοινωνία. Είναι ένα λογοτεχνικό κίνημα που εμφανίζεται στη Γαλλία το 19ο αιώνα. Συνδέεται αποκλειστικά με την πεζογραφία και επιλέγει απλά θέματα από την καθημερινή ζωή. Προσπαθεί να μιμηθεί, να αναπαραστήσει δηλαδή πιστά την πραγματικότητα.
Ο Νατουραλισμός καταγγέλλει μέσα από τα έργα του την κοινωνική εξαθλίωση και στις οποίες είναι αναγκασμένοι να ζουν οι περισσότεροι άνθρωποι. Στα έργα τους οι νατουραλιστές υπερτονίζουν τις πιο αρνητικές και άσχημες καταστάσεις της ζωής, ασχολούνται με θέματα όπως η ανθρώπινη αθλιότητα, διαφθορά και οι απάνθρωπες συνθήκες ζωής, παρουσιάζοντας την αλήθεια γυμνή, χωρίς προσπάθεια για ωραιοποίηση, με σκοπό να προκαλέσουν την έντονη αντίδραση του κοινού, ίσως και τη διαμαρτυρία ή εξέγερση. Γι’ αυτό επιδιώκουν οι νατουραλιστές την πιστή, σχεδόν φωτογραφική απόδοση της πραγματικότητας μέσα από πληθώρα λεπτομερειών και εξονυχιστική παρατήρηση.
β. Η Ηθογραφία είναι τάση της νεοελληνικής πεζογραφίας που ξεκινά λίγο μετά το 1880 και συνεχίζεται ως και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Όλα τα ηθογραφικά κείμενα απεικονίζουν την απλοϊκή ζωή των ανθρώπων της υπαίθρου και του ελληνικού χωριού, με τις τοπικές παραδόσεις, τα ήθη και έθιμα, καθώς και τις συνήθειες, το χαρακτήρα και τη νοοτροπία του απλού ελληνικού λαού. Οι ήρωες της ηθογραφικής πεζογραφίας είναι σχεδόν πάντα οι απλοί άνθρωποι της υπαίθρου.
 Ο πραγματικός εισηγητής του ηθογραφικού διηγήματος στη νεοελληνική λογοτεχνία είναι ο Βιζυηνός. Το είδος ωστόσο της ηθογραφίας του δεν είναι η «ειδυλλιακή» αλλά η «νατουραλιστική» ηθογραφία, αφού απεικονίζει και επικρίνει έμμεσα το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο της κοινωνίας του, τις αφελείς και επικίνδυνες λαϊκές δοξασίες και δεισιδαιμονίες, την κοινωνική «πρακτική» της υποκρισίας και εκμετάλλευσης κ.λπ.
 Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν:
• οι αντιλήψεις του λαού για την προέλευση των ασθενειών και την αντιμετώπισή τους με υπερβατικά μέσα
• η διαδικασία της υιοθεσίας παιδιών
• το μοιρολόγι του «Γύφτου»
• η τελετή επίκλησης της ψυχής του νεκρού πατέρα.

ΓΛΩΣΣΑ
 Χαλαρή, ανοιχτή καθαρεύουσα, συχνά εκλαϊκευμένη.
 Γλωσσικές ποικιλίες του αφηγηματικού λόγου:
α. Ως πεπαιδευμένος αφηγητής της ώριμης ηλικίας → λέξεις και τύποι αρχαιοπρεπείς, με παραχωρήσεις προς τύπους της λαϊκής/ δημοτικής γλώσσας.
β. Ως αφηγητής – παιδί → γλώσσα λαϊκή, συναισθηματικά φορτισμένη, με τύπους ιδιωματικούς.
γ. Στους διαλόγους → λαϊκή γλώσσα, με ιδιωτισμούς και ιδιωματικούς (θρακικό ιδίωμα) τύπους γλωσσικούς και συντακτικούς.
 Συχνά καλλωπίζει λέξεις της δημοτικής προς το λογιότερο (π.χ. ακούμβησα).
 Γλωσσική πολυμορφία (π.χ. κόραι, κοράσια, κορίτσι).

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου